U Srbiji je rak grlića materice, posle karcinoma dojke, na drugom mestu po učestalosti i na četvrtom po stepenu umiranja među ženskom populacijom. Ovo maligno oboljenje u Vojvodini čini 7,2 odsto, a u Centralnoj Srbiji 8,7 odsto svih novootkrivenih slučajeva karcinoma kod žena. Iako je među najrasprostranjenijima, dobra vest je da kada se dijagnostikuje, rak grlića materice je jedan od oblika raka koji se najuspešnije leči, sve dok se otkrije na vreme. Povodom obeležavanja Evropske nedelje prevencije raka grlića materice, dr Biljana Zakić, specijalista ginekologije i akušerstva u MediGroup sistemu, govori o najčešćim uzrocima, simptomima i dijagnostici ove bolesti, ali i o važnosti redovne prevencije.
Kako se manifestuju simptomi?
Rak grlića materice najčešće se javlja kod žena starijih od 30 godina, dok je prosečno starosno doba u kojem se otkriva invazivni karcinom grlića materice između 48. i 52. godine. Kada je reč o simptomima, dr Zakić ističe da je rani stadijum oboljenja uglavnom asimptomski, kao i da od prekanceroznog stanja do karcinoma može da prođe čak pet do 15 godina.
„Vaginalno i krvarenje nakon seksualnog odnosa, kao i bol prilikom odnosa mogu da ukažu na prisustvo tumora, kako kod žena u reproduktivnom periodu, tako i kod žena u menopauzi. Simptomi u odmaklom stadijumu bolesti se najčešće manifestuju i u vidu opstipacije, učestalog ili otežanog mokrenja, gubitka apetita ili težine, malaksalosti, bolova u karlici, leđima, nogama, otoka jedne ili obe noge. Ipak, simptomi zavise i od odmaklosti stadijuma, kao i od toga na koji organ se tumor proširio van granica grlića materice“, otkriva dr Zakić.
Koji su uzroci?
Uzroci nastanka karcinoma grlića materice su u više od 90 odsto slučajeva humani papiloma virusi (HPV), zatim HIV, pušenje, druge polno prenosive bolesti, poput hlamidije, imunodeficijentna stanja organizma, rano stupanje u seksualne odnose, ali i odnosi bez zaštite. Pojedini tipovi HPV virusa jedni su od najčešćih uzročnika nastanka karcinoma grlića materice, a poznato je da postoji čak oko 200 tipova ovog virusa koji se dele u visokoonkogene, srednjeonkogene i niskoonkogene. Tipovi 16, 18 i 31 su glavni faktori rizika za pojavu cervikalnog karcinoma.
Dijagnostika i preventivni pregledi
Pregled za rano otkrivanje raka grlića materice obavlja se jednostavnim Papanikolau testom, koji podrazumeva bezbolni ginekološki pregled u vidu uzimanja brisa sa površine grlića materice i iz cervikalnog kanala. Bris se potom šalje u laboratoriju, gde se analizira pod mikroskopom, kako bi se proverilo da li je došlo do promena u ćelijama.
Kada je reč o inovativnom pristupu prevenciji, MediGroup primenjuje i Thin Prep PAPA test koji je postavio novi standard ranog otkrivanja i lečenja prekanceroznih promena na grliću materice. Ujedno ovaj test smanjuje stopu lažno negativnih nalaza kada je bolest zaista prisutna, što je njegova najvažnija dijagnostička primena.
„Kod tradicionalnog PAPA testa uzima se bris iz vagine, cerviksa i cervikalnog kanala i uzorci ćelija se stavljaju na predmetno stakalce, dok se te ćelije kod Thin Prep testa prikupljaju i stavljaju u tečni rastvor što poboljšava njihov kvalitet. Osim toga, ovaj test je prikladniji za dijagnostičku upotrebu, jer iz jednog uzorkovanja možemo da radimo više analiza. To je jedina procedura odobrena na tržištu za PAPA i HPV testiranje iz jednog uzorka – što nam daje mogućnost otkrivanja bolesti grlića materice, HPV-a, a prema potrebi i polno prenosivih bolesti“, istakla je dr Zakić.
Inovacije u vidu novih pristupa ranom otkrivanju promena na grliću materice u većini zemalja Evrope i Amerike odavno postoje, a to je da je konvencionalni standardni bris po Papanikolau zamenjen HPV testiranjem (HPV tipizacija). U Srbiji se tek nakon patološkog rezultata brisa po Papanikolau pristupa trijaži HPV testiranjem.
Dijagnostikovanje promena je od velikog značaja, kako bi se pravovremeno reagovalo.
„Redovni pregledi imaju za cilj da rano ukažu na promene na grliću materice, pre nego što nastane rak, jer tada mogu lako da se otklone. Žene starosti od 25 do 65 godina treba da obavljaju redovan skrining, a nakon dva negativna citološka testa u razmaku od šest meseci, skrining preglede je potrebno izvoditi u intervalu od tri godine. Nakon 65. godine, regularni skrining se može obustaviti, pod uslovom da je žena redovno dolazila na preglede“, objašnjava dr Zakić.
Rak grlića materice je maligno oboljenje koje se može sprečiti, a preporuka stručnjaka je da žene razmišljaju o svom reproduktivnom zdravlju i redovno obavljaju preventivne preglede. U MediGroup sistemu, u toku je promotivna akcija na preventivni ginekološki paket, a promo period traje do kraja januara u MediGroup domovima zdravlja. Za više informacija posetite sajt.
Foto: MediGroup sistem
Autor: Portal Media Press Srbija
